روز جهانی ناشنوایان

روز جهانی ناشنوایان – یکی از مهم‌ترین حواس انسان، شنوایی است. بدون داشتن حس شنوایی، سازگاری انسان با محیط دچار اختلال و یا تأخیر می‌شود. طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، به فردی که قادر به شنیدن مانند افرادی که شنوایی طبیعی دارند نیست، ناشنوا می‌گویند. آستانه شنوایی 20 دسی بل است و به فردی که با دو گوش خود کمتر از این مقدار بشنود، ناشنوا یا کم‌شنوا گفته می‌شود. ناشنوا در مهارت‌هایی مثل گفتار و زبان دچار مشکل است، که این مهارت موجب ناسازگاری فرد ناشنوا با محیط می‌شود.

آمار تعداد ناشنوایان در کشورهای توسعه یافته

 طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، پنج درصد از جمعیت کره زمین برابر با 360 میلیون نفر، دچار ناشنوایی یا کم‌شنوایی هستند. در کشورهای توسعه یافته‌ای مانند فرانسه با 7.5 میلیون نفر ناشنوا، آلمان با 10 میلیون نفر ناشنوا، ایتالیا با 7 میلیون نفر ناشنوا، لهستان با 5 میلیون نفر ناشنوا، اسپانیا با5.5 میلیون نفر ناشنوا، هلند با 2 میلیون نفر ناشنوا، انگلیس با 7.5 میلیون نفر ناشنوا و آمریکا با 35 میلیون نفر ناشنوا نفر زندگی می‌کنند.

تاریخچه آموزش وپرورش ناشنوایان

برخی ازعلماومحققین درقرن 4ق م معتقدبودندکه شخص ناشنواهرگزسخن گفتن نمی آموزدزیرازبانش بسته است وکوشش دراین راه امری بی نتیجه است .

سقراط می گوید:

“اگرمازبان نداشته باشیم ویاصدایی ازدهانمان خارج نشودبهتراست کوششی برای سخن گفتن بادیگران نکنیم وبرای شناساندن مقصود، ازاشارات استفاده نمائیم چنانچه اشخاص ناشنوااین شیوه رابکارمی برند.”

درقرون اولیه پس ازمیلادمردم معتقدبودندکه آنکه ناشنوامتولدمی شودطبعا لال هم میباشدواین غیرممکن است که بیاموزدوسخن بگوید. چنانکه گالن (Galen) می گوید:

“بین حس شنوائی واعضای تکلم یک بستگی فیزیکی وجودداردوبهمین دلیل کسانی که کرمتولدمی شوندلال نیزمی باشند.”

درقرون وسطی عقیده براین بودکه : “سخن گفتن امری غریزی است نه اکتسابی ومعتقدبودندکه نمی توان آن رازاراه تقلید آموخت .”

برخی عقایددرموردافرادمعلول درقرون وسطی:

– رسوخ شیطان درجسم وروح این افراد

– عدم شرکت درمراسم مذهبی و…

اولین مدرک تاریخی آموزش ناشنوایان مربوط به پیتروکاستروPietro de Castro ایتالیایی می باشدکه درسال 691میلادی اقدام به تعلیم وتربیت کودک ناشنوائی نمود.

کاردانو Girolamo Cardanoپزشک معروف قرن 16میلادی الفبای مخصوص تعلیم ناشنوایان راابداع نمود.اومتداشاره Sign methodرابه شاگردان خودآموزش داد.

جان کامنسکی تاکیدنمودکه قبل ازتدریس ویاددادن شیئی بایدخودآنرابه کودک ناشنوانشان داد.(روش سمعی وبصری امروزه )

همچنین اومعتقدبودکه ابتدابایدهرچیزرابه طورکل بشاگردعرضه داشت وبعدبتدریس اجزا آن پرداخت.

درسال 1620 اولین بارکتاب الفبای سهل وآسان وروش تعلیم گفتاربه ناشنوایان درمادریداسپانیاانتشاریافت . نویسنده کتاب جان پابلوJuan Pablo Bonet متداشاره راتحریم نمود.وی اولین کسی است که ازلبخوانی درتعلیم ناشنوایان استفاده کردوآن راهنرلبخوانی نامید.

باظهورقرن 18میلادی آموزش ناشنوایان گسترش یافت وسه کشورآلمان انگلستان وفرانسه مدارسی برای آموزش این کودکان تاسیس نمودند.

درسال 1767 میلادی اولین بارمطالبی درباره ی تربیت شنوایی ناشنوایان توسط پریرPereirمنتشرگردید. وی معتقدبودتمام کسانی که ناشنواخو.انده می شوند کم وبیش مقداری شنوائی دارندوباتربیت همان مقدارکم ، آنان قادرخواهندبودکلمات ، جملات یاآهنگ های مختلف راازیکدیگرتشخیص دهند.

درسال 1775 دلپی Charles Michel de Lepee اولین مدرسه ملی کرولال هارادرفرانسه تاسیس نمود. وی ابتداازمتدمختلط Combined Method استفاده می نمود. اما بدلیل کثرت دانش آموزان فقط روش اشاره راانتخاب کرد. وی به پدرمتداشاره نیزمشهور است .

ساموئل هینیک Samuel Heinicksدرسال 1778 اولین مدرسه ملی ناشنوایان رادرآلمان تاسیس نمود. روش اوپایه واساس متدجدیدتکلم گردید. بهمین دلیل وی پدرروش تکلم نامیده می شود.

وی درنامه ای به دلپی می نویسد:” شاگردان من بوضوح میخوانندوصحبت می کنندحتی درخواب نیزسخن می گویند. همه قادرندحرف آن هارابفهمندوآنان نیزحرف دیگران رابخوبی درک می کنند. گرچه درآغازبنظرمی رسدکه این روش تدریس مشکل است ولی بعدازچندسال گفتارآنان خوب وقابل فهم می شود.”

درقرن نوزدهم پیشرفت های شگرفی درزمینه آموزش ناشنوایان صورت گرفت واستفاده ازروش تکلم بیشترازهروقت دیگرموردتوجه واقع شد.

تاآغازاین قرن ثروتمندان آمریکایی کودکان خودرابرای تعلیم به اروپا می فرستادند. فرانسیس گرین Francis Green پسرخردسال خودرابرای تعلیم به انگلستان برد. وی پس ازبازگشت مقالاتی درزمینه آموزش ناشنوایان درآمریکا منتشرنمود.

درسال 1810آموزش وپرورش ناشنوایان توسط جان استان فوردJohn Stanford درآمریکاآغازگردید.وی درسال 1818 درشهرنیویورک دبستان مخصوص اطفال ناشنواراتاسیس نمود.

توماس گلودت دانشجوی رشته الهیات ازجمله افرادعلاقمندبه آموزش ناشنوایان بودکه به اروپارفت تادراین زمینه تعلیمات لازم راکسب کندوی بااستفاده ازمتداشاره به آموزش ناشنوایان می پرداخت . ومدرسه ای رانیزدرشهرهارت فوردتاسیس نمود.

هوراس من به کارگلودت علاقمندشدولی بعدهابمخالفت باگلودت برخاست وروش اشاره راموردملامت قرارداد.وی معتقدبودکه تنهامتدتکلم بایددرتعلیم ناشوایان بکاررود.

ساموئل هو Samuel Howe برای اولین بارکودک خردسالی راکه ازدوحس شنوایی وبینایی محروم بودآموزش داد ، این عمل وی باعث شدموسسه پرکینزاولین مدرسه برای کودکان ناشنواونابینا راتاسیس نماید.

درسال 1857 مدرسه کندال Kenedal توسط ادوین گلودت تاسیس گردیدکه بعدها بنام انستیتوی کلمبیامعروف گردید. انستیتوی نامبرده درسا ل 1894 بیادبودتوماس گلودت بنام کالج گلودت تغییرنام یافت وکالج مزبوراولین دانشگاه برای ناشنوایان محسوب می گردید.

باپایان قران نوزدهم متدتکلم روش شناخته شده وموردقبول عامه قرارگرفت . درکنفرانس میلان ایتالیا درسال 1880 درموردروش های آموزش ناشنوایان بحث شدکه درپایان اکثرقریب به اتفاق شرکت کنندگان تصویب نمودند که متدتکلم مفیدترین روش شناخته شده درتعلیم ناشنوایان است. وبایدبرهرروش دیگرمقدم شمرده شود.

یکی ازمدارس پرچمدارروش تکلم درآمریکامدرسه کلارک می باشد.مدرسه کلارک درسال 1867 توسط یک سرمایه دارآمریکایی بنام جان کلارک تاسیس شد. درسال 1870 الکساندرگراهام بل مخترع تلفن مدتی دراین مدرسه به شیوه آموزشی خودش تدریس نمود.

یکی دیگرازامراکزآموزش ناشوایان آمریکاموسسه جان تریسی می باشدکه درسال 1943 توسط اسپنسرتریسی Spencer Tracy تاسیس شد. که درزمینه آموزش ناشنوایان شهرت جهانی دارد.

آموزش وپرورش ناشنوایان درایران

تاریخچه آموزش وپرورش ناشنوایان درایران به دهه اول 1300شمسی برمی گردد.

جبارباغچه بان مردی که اولین باردرایران مدرسه ویژه کودکان ناشنوارادرتبریزتاسیس کردوباثبت نام سه کودک ناشنوااولین گام را درجهت آموزش ناشنوایان برداشت . اما نباید افرادی ازجمله ذبیح بهروزکه سال هاقبل ازباغچه بان اولین تلاش هارادرزمینه ی آموزش ناشنوایان نموده ومطالبی نیزدراین زمینه نگاشته اندرا فراموش کرد.به هرحال این دونفردرآنچه ماامروزه درتعلیم وتربیت ناشنوایان درایران داریم سهیم بوده اند.درطی 40سال پس ازایجاداولین مدرسه ناشنوایان درایران مدارس تبریز، گلبیدی اصفهان ، منصوره نظام مافی وآموزشگاه ناشنوایان نیمروز درتهران قبل ازتاسیس دفتربرنامه ریزی آموزشی استثنایی بنیان یافتند.درسال 1347 شمسی دفتربرنامه ریزی آموزش کودکان استثنائی دروزارت آموزش وپرورش تاسیس یافت .ودرسال 1369باتلاش خستگی ناپذیرعده ای ازدست اندرکاران تعلیم وتربیت استثنایی وباتصویب مجلس شورای اسلامی دفترآموزش کودکان استثنایی با سازمان آموزش وپرورش استثنایی تبدیل گردید.

روز جهانی ناشنوایان

از اول تا 8 مهرماه از طرف سازمان ملل به‌عنوان هفته بین‌المللی ناشنوایان اعلام شده است. تا علاوه‌بر توجه ویژه به ناشنوایان با استفاده از زبان اشاره، ارتباطی بیشتر با سایر افراد جامعه برقرار شود. شعار روز جهانی ناشنوایان در سال 2023، جهانی که در آن ناشنوایان در همه‌جا می‌توانند هر جا امضا کنند!