روز دختر دختر به دو بخش دُخ که در فارسی همان دخت یعنی شکل و قیافه و تَر که باید تصحیف شده دِر باشد و پسوند ربطی است؛ استنباط کلی از واژه یعنی صاحب جمال، صاحب قیافه است. روز اول ماه ذیالقعده، مصادف با روز ولادت حضرت فاطمه معصومه (س) به نام روز دختر نامگذاری شده است. حضرت معصومه (س) در روز اول ذیالقعده سال ۱۷۳ هجری در شهر مدینه چشم به جهان گشودند. روایت است که امام رضا (ع)، برادر حضرت معصومه (س)، ایشان را معصومه صدا میکردند و جدشان امام صادق (ع) قبل از تولد ایشان، حضرت معصومه (س) را به «کریمه اهل بیت» ملقب نمودند. دلیل نام گذاری میلاد حضرت معصومه به عنوان روز دختر در ظاهر ریشه در ازدواج نکردن آن حضرت و مجرد بودنشان دارد اما در باطن نیز در پی معرفی الگویی برجسته برای دختران مسلمان و به ویژه شیعه اهل بیت است.
تاریخچه روز دختر در ایران
در سال ۱۳۸۵ شورای عالی انقلاب فرهنگی، بر اساس پیشنهاد فرهنگسرای دختران، روز تولد حضرت فاطمه معصومه (س) را به عنوان «روز ملی دختران» تصویب و اعلام کرد و بر همین اساس نیز طی جشنی در روز میلاد آن حضرت، اولین سالروز ملی دختران گرامی داشته شد و فرهنگسرای دختران به عنوان دبیرخانه دائمی روز ملی دختران انتخاب شد. هر سال در روز دختر برنامههای متنوع فرهنگی با هدف تکریم دختران در ایران برگزار میشود. روز دختر در ایران بهانهای برای گرامیداشت مقام دختر و آشنایی آنان با نحوه صحیح زندگی با بهرهگیری از فرهنگ ایرانی و اسلامی است که در روز در رسانههای خبری و اجتماعی نیز بازتاب وسیعی دارد. این روز در بین شیعیان جهان جایگاه ویژهای دارد و خانوادههایی که دارای فرزند دختر هستند به بهانه این روز برای دختران خود هدیه میگیرند و بیش از پیش آنها را مورد محبت خود قرار میدهند.
هدف نامگذاری یک روز به نام روز دختر
یکی از اصلی ترین اهداف نامگذاری این روز، حمایت از دختران جامعه و افزایش سطح درک و آگاهی افراد در خصوص نابرابری جنسیتی است. از دیرباز، زنان و دختران اکثر نقاط جهان با مشکل نابرابری جنسیتی رو برو هستند.
روز دختر در ایران باستان
در ایران باستان پنجم اسفند ماه که سپندارمذگان یا اسفندگان نامیده می شد را به عنوان روز زمین، روز دختـر ، روز مادر و روز زن جشن می گرفتند
سپندارمذ، نام الهه و نگهبان سرزمین سبز است.
دختران در تاریخ
در یونان باستان دختران در نزد مردم نسبت به پسران بسیار غیرمفید دانسته میشدند برای همین بیشتر دیده میشد که خانوادهها فرزندان دختر خود را بر سر راه بگذراند و آنها را در طبیعت رها کنند یا حتی به عنوان برده بفروشند که البته این کار در مورد پسران بسیار کمتر دیده میشد.
اعراب پیش از اسلام وئاد (زنده بگوری فرزند دختر) در میان اکثر قبایل عرب رایج بوده که پس از اسلام منسوخ شد. اعراب، عزت و افتخار را در داشتن فرزندان پسر میدانستند و نگهداری دختران را مایه ننگ و به همین دلیل آنها را میکشتند. هنگامی که وضع حمل زنی میان اعراب فرا میرسید، حفره ای در زمین حفر میکرد و بالای آن مینشست، اگر نوزاد دختر بود، آن را در میان حفره پرتاب میکرد و اگر پسر بود، آن را نگه میداشت.
دختران در آینده مادران این سرزمین هستند. مادرانی که میتوانند با تربیت فرزندانی پاک دامن و متعهد باعث تعالی همه کشور و جامعه گردند. پس چه بهتر است که با اختصاص فعالیتهایی بیش از نامگذاری یک روز به نام آنان، این بخش از جامعه را فعال، پرنشاط و پویا پرورش داد. دختر موهبتی است از جانب خداوند که بایستی قدر این گلهای بهشتی را بیشتر دانست.